Johann Bernoulli Stichting voor de Wiskunde te Groningen

Johann Bernoulli Stichting voor de Wiskunde te Groningen

De geschiedenis van de Groninger wiskunde gaat terug tot het stichtingsjaar 1614 van de universiteit met de benoeming van Nicolaus Mulerius (1564-1630). Mulerius doceerde tevens geneeskunde, zoals dat wel meer voorkwam in die tijd. Ook passend in de tijd was dat geen scherpe scheiding was tussen de wiskunde en haar toepassingsgebieden, bijvoorbeeld in de natuur- of sterrenkunde. Dit laatste duurde in sommige gevallen zelfs voort tot rond 1900. Ook varieerden de opvattingen over de rol van de wiskunde in de loop der eeuwen: het eeuwige conflict tussen cultuur en praktijk, hetgeen ook zijn weerslag heeft in het wiskundeonderwijs. Een van de meest bekende Groninger wiskundigen is ongetwijfeld Johann Bernoulli (1667-1748), die hier rond 1700 een tiental jaren werkzaam is geweest en naar wie ook de Johann Bernoulli Stichting voor de Wiskunde te Groningen is vernoemd.

Deze Johann Bernoulli Stichting beoogt het wekken van belangstelling voor de wiskunde in brede zin. Sinds 1992 wordt hiertoe jaarlijks een bekend wiskundige of mathematisch fysicus uitgenodigd om een voordracht te geven, bestemd voor een breed publiek dat bestaat uit wetenschappelijk geïnteresseerden, waaronder veel leraren.

Op deze site kan men kennis maken met deze lezingen en met de geschiedenis van de Groningse wiskundigen. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de Groninger wiskunde alumni, onder meer door het opnemen van de jaarlijkse Bernoulli Gazet, zoals verschenen sedert 1993.

Johann Bernoulli (Basel 1667-Basel 1748) was een opmerkelijke wiskundige. Kort na 1690 zorgde hij samen met zijn broer Jakob en met L'Hospital voor een doorbraak van de differentiaal- en integraalrekening, die Leibniz eerder in enkele moeilijk te begrijpen artikelen had ingevoerd. Bernoulli was een goed didacticus en een meester in het formuleren en oplossen van fundamentele problemen, maar opmerkelijk was ook de absolute zekerheid waarmee hij voor een leven als wiskundige koos. Tegen de wil van zijn vader ging hij het vak studeren en toen hij niet in Basel aan de slag kon komen trok hij met vrouw en kind in 1695 naar Groningen waar hij tien jaar zou blijven. Johann Bernoulli was een markante en tragische persoonlijkheid; zijn leven wordt gekenmerkt door grote productiviteit, maar ook door vele conflicten met vakgenoten, andere wetenschappers en theologen. Johann Bernoulli speelde een rol van betekenis in de toenmalige wiskundige wereld, correspondeerde met al zijn collega's en werd lid van vrijwel alle toenmalige academies, zoals Fellow of the Royal Society in Londen, directeur de récherche bij de Académie des Sciences in Parijs, lid de Academie van Bologna, van de Pruissische Akademie te Berlijn en van de Académie van Petersburg. Hij was de leermeester van zijn zoon Daniel Bernoulli (Groningen 1700-Basel 1782) en van Leonhard Euler (1707-1783).