Wibbe Verdenius 1913-1988

Wibbe Verdenius (Uithuizen 1 October 1913 - Groningen 14 February 1988) was a lector at the University of Groningen between 1961 and 1974.

Wibbe Verdenius werd geboren op 1 oktober 1913 te Uithuizen in het gezin van de landbouwer Jan Verdenius (1872-1940) en Grietje Hollander (1874-1956). Er was ook een jongere zus Geertruida (1914-1993). Wibbe Verdenius (math. cand.) verloofde zich in 1936 met Geiske Offerhaus (pharm. cand.). Na beider afstuderen vond het huwelijk plaats op 21 Maart 1941. Het echtpaar kreeg twee dochters Trijntje (Nienke) en Grietje (Gerrie).

Verdenius ging naar de rhbs in Warffum. Aldaar was L.J. Smid een van zijn leraren, die later ook een zijner collega's aan de Rijksuniversiteit Groningen zou zijn; met deze deelde hij een liefde voor schaken. Verdenius deed eindexamen in 1932. Vervolgens studeerde hij van 1932 tot 1937 aan de Rijksuniversiteit te Groningen. Hier was hij betrokken bij het wiskundig dispuut $\ll W^4?\gg$, zie voor meer informatie hieronder. In januari 1935 behaalde hij zijn candidaats. Verdenius deed doctoraal examen met hoofdvak wiskunde op 18 november 1937.

Loopbaan. Behoudens een korte onderbreking in de eerste helft van 1940 was Verdenius als leraar werkzaam bij het middelbaar onderwijs van 18 april 1939 tot 1 november 1947.

Van 1 november 1947 tot 1 oktober 1952 was Verdenius instructeur bij de wiskunde aan de Technische Hogeschool te Delft (thans TU Delft) in de rang van wetenschappelijk hoofdambtenaar. In 1948 promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam cum laude tot doctor in de wis- en natuurkunde op een proefschrift Over problemen analoog aan die van Goldbach en Waring met als promotor J.G. van der Corput. Naast zijn proefschrift heeft hij enkele publikaties verzorgd, die in het buitenland zeer de aandacht hebben getrokken en enkele resultaten worden nu als standaard resultaten in de literatuur aangehaald. In 1950 werd hij aangezocht voor een benoeming tot hoogleraar aan de Landbouw Hogeschool te Bogor, hetgeen hij weigerde, evenals een benoeming aan de Technische Hogeschool te Bandoeng. De redenen voor deze weigeringen waren te zoeken in de onzekere toekomst in Indonesië.

Met ingang van 1 oktober 1952 werd Verdenius benoemd tot lector aan de Koninkijke Militaire Akademie te Breda. Deze functie liet hem evenwel weinig tijd voor wetenschappelijk werk en dit was voor hem de reden om weer naar het hoger onderwijs terug te keren, daarbij dus zijn lectoraat prijsgevend. Sinds 1 november 1958 is hij als wetenschappelijk hoofdambtenaar A aan het Mathematisch Instituut van de Rijksuniversiteit te Groningen verbonden. Hij was betrokken bij de oprichting en fungeerde zowel als voorzitter en als secretaris van het Genootschap 'Johann Bernoulli', dat zich in de zestiger jaren ten doel stelde de beoefening van de wiskunde in de Noordelijke provincies Groningen, Friesland en Drenthe te bevorderen.

Per 1 januari 1961 werd Verdenius aangesteld als lector aan de Rijksuniversiteit te Groningen, om onderwijs te geven in de propædeutische analyse. (Met ingang van zelfde datum werd Anthonie van Heemert aangesteld als lector in de propædeutische meetkunde.) Hij aanvaardde zijn ambt met een rede getiteld Benaderingen op 12 Maart 1963. In het studiejaar 1967-68 verbleef Verdenius als associate visiting professor aan de University of Florida te Gainesville. Tijdens dit verblijf besteedde hij bijzondere aandacht aan de modernisering van het kandidaatsprogramma. Zodoende werd hierna college gegeven aan de hand van Rudin's Principles of mathematical analysis. Ook waren er collegedictaten van Verdenius en P.A.J. Scheelbeek (1925-2017) over inleidende analyse en van Verdenius en S. Elgersma (1932-2017) over voortgezette analyse, die jarenlang gebruikt zijn.

Het einde. In het begin van de jaren 1970 werd hij langere tijd ziek, en moest zijn onderwijs door anderen overgenomen worden. Op zijn verzoek volgde ontslag per 1 September 1974. Hij overleed te Groningen op 14 Februari 1988.

Het wiskundig dispuut $\ll W^4?\gg$ Als 20-jarige student richtte Wibbe Verdenius samen met de 18-jarige medestudent Ben Nijboer (1915-1999) en de reeds gepromoveerde Coen Brinkman (1908-1961) in 1933 het Wiskundig Dispuut $\ll W^4?\gg$ op. (Coen Brinkman moet niet verward worden met Hendrik Brinkman (1909-1994) die later hoogleraar aan het Groningse Kernfysisch Versneller Instituut werd). Ter gelegenheid van de vijfhonderste vergadering van dit dispuut werd een gedenksteen aangebracht in de gevel van het toenmalige Natuurkundig Laboratorium op de hoek van de Groningse Westersingel en Kraneweg. Daarbij hield Verdenius een toespraak, zie foto. In 1984 werd hij tijdens de duizendste vergadering benoemd tot erelid van dit dispuut. Bij deze gelegenheid werd een tweede gedenksteen aangebracht, waarbij Verdenius opnieuw een toespraak hield. Zie https://www.math.rug.nl/bernoulli/Geschiedenis/Geschiedenis.

Publicaties van W. Verdenius:

Over problemen analoog aan die van Goldbach en Waring. Proefschrift Amsterdam. Roend-Lorenz, Den Haag 1948
Over gegeneraliseerde sommen van Gauss. Handelingen van het XXXIe Nederlands Natuur- en Geneeskundig Congres (1949) 93-94 (Reviewer: N.G. de Bruijn)
On the number of terms of the square and the cube of polynomials. Indagationes Mathematicæ 11 (1949) 459-465 (Reviewer: P. Erdös)
On problems analogous to those of Goldbach and Waring. Indagationes Mathematicæ 11 (1949) 255-263 (Reviewer: P.T. Bateman)
Benaderingen. Openbare les. Wolters, Groningen 1963
Elementary on graphing. Twelfth Annual Mathematics Institute Program of Rutgers, The state University at New Brunswick (N.J.) (1964) 41-45

Publicaties van W. Verdenius op MathSciNet

Mathematics Genealogy Project voor W. Verdenius

Dank aan de dochters Nienke Domenie - Verdenius en Gerrie Verdenius voor waardevolle foto's en documenten.

[HWB en HSVdS Augustus 2021]