Johann Bernoulli Stichting voor de Wiskunde te Groningen

Adriaan Isak van de Vooren 1919-2007

Adriaan Isak van de Vooren (The Hague 1 March 1919 - Haren 4 Mei 2007) was a professor at the University of Groningen between 1958 and 1984.

Adriaan Isak van de Vooren werd op 1 maart 1919 te 's Gravenhage geboren. Hij groeide op in een gezin van de wiskundeleraren Willem Louis van de Vooren (1888-1971) en Jacoba Francina van Veen (1888-????), die beiden gepromoveerd waren bij W. Kapteyn in Utrecht gepromoveerd, in 1915 en 1916 respectievelijk. Vader Van de Vooren heeft een rol vervuld bij de examencommissies aan de TH Delft. De jonge Van de Vooren behaalde in Den Haag het einddiploma H.B.S.-B in 1935.

Na de middelbare school begon Van de Vooren met de studie voor natuurkundig ingenieur aan de Technische Hogeschool te Delft. Gedurende een periode in het studiejaar 1937 liepen er twee Van de Voorens rond in Delft: vader Van de Vooren nam de colleges waar van de zieke hoogleraar Rutgers. In 1939 werd de jonge Van de Vooren assistent van Kronig, hoogleraar in de theoretische natuurkunde, die net uit Groningen was overgekomen. Op 26 Juli 1940 behaalde hij zijn candidaatsexamen en op 28 Juli 1941 deed hij het ingenieursexamen. Kronig heeft hem ingeleid tot het doen van wetenschappelijk onderzoek. Maar Van de Vooren zou zich in een andere richting ontplooien. Per 1 oktober 1941 trad Van de Vooren in dienst van het Nationaal Luchtvaart Laboratorium (NLL) te Amsterdam.

Het Nationaal Luchtvaart Laboratorium. Deze organisatie was in 1937 ontstaan uit de in 1919 opgerichte Rijksstudiedienst voor de Luchtvaart (RSL), die als doel had het vergroten van de veiligheid van de militaire luchtvaart. Door de snelle opkomst van de civiele luchtvaart werd door het NLL, sinds 1961 Nationaal Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR), een betere basis gelegd voor het verrichten van wetenschappelijk onderzoek voor de nationale vliegtuigindustrie. Een van de werknemers, die al bij de RSL betrokken was geweest, H.J. van der Maas (1899-1987), werd in 1939 de eerste hoogleraar vliegtuigbouwkunde aan de TH Delft; hij bleef verbonden als adviseur en was tussen 1948 tot 1971 voorzitter van het NLL. Een andere vroege werknemer van het RSL, A. van der Neut (1907-1984) werd in 1945 de tweede hoogleraar bij vliegtuigbouwkunde aan de TH Delft. J.H. Greidanus (1911-1993) was in 1937 bij het RSL begonnen en zou in 1947 als eerste bij Van der Maas in de vliegtuigbouwkunde promoveren. In 1946 werd de sectie voor flutter en theoretische aërodynamica (de F-sectie) opgericht, die tot 1951 onder leiding stond van Greidanus. Zowel Van der Maas als Greidanus zouden lang hun stempel blijven drukken op de Nederlandse vliegtuigbouwkunde. Het NLL was een broedplaats voor jonge toegepaste wiskundigen, waar bijvoorbeeld W. Eckhaus (1930-2000), E.M. de Jager (1927-2015), E. van Spiegel (1927- ), R. Timman (1917-1975) en A.L. van Wijngaarden (1916-1987) geruime tijd gewerkt hebben; zie onder meer Aeronautical Research in the Netherlands. In de oorlog heeft W.T. Koiter (1914-1997) hier zijn proefschrift geschreven. Van de Vooren was door toedoen van Van der Maas bij het NLL terechtgekomen.

Van de Vooren en flutter. Gedurende de tijd, dat Van de Vooren bij het NLL werkzaam was, verschenen van zijn hand talrijke publicaties over aëro-elastische verschijnselen [o.a. over het flutterprobleem en over remousbelasting], over instationnaire aërodynamica en over dynamische stabiliteit van vliegtuigen. In 1952 promoveerde hij cum laude tot doctor in de Technische Wetenschappen bij A. van der Neut (1907-1984) en S.C. van Veen (1896-1978) op een proefschrift getiteld Theory and Practice of Flutter Calculations for Systems with Many Degrees of Freedom. In hetzelfde jaar werd hij benoemd tot leider van de sectie voor Flutter en Algemene Stromingsleer. In 1955 maakte hij als consultant voor de Advisory Group for Aeronautical Research and Development (AGARD) van de Noord Atlantische Verdrags Organisatie een reis van twee maanden door de Verenigde Staten, waarbij voor verschillende universiteiten en iaboratoria voordiachten werden gehouden. In 1956 werd hij aan de Technische Hogeschool te Delft benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de afdeling der Scheeps- en Vliegtuigbouwkunde om onderwijs te geven in de trillingen der vliegtuigconstructies. Hij aanvaardde dit ambt op 1 September 1956 en hield op 3 oktober 1956 zijn inaugurele rede, getiteld Over opgeloste en niet-opgeloste aeroelastische problemen.

Toegepaste wiskunde in Groningen. In de vijftiger jaren had de toenmalige hoogleraar directeur van het Mathematisch Instituut J.C.H. Gerretsen er, bijna eigenhandig, naar gestreefd om in Groningen een opleiding toegepaste wiskunde van de grond te te krijgen. Een eerste aanstelling in die richting betrof Van de Vooren, die in 1958 werd hij benoemd tot gewoon hoogleraar in de toegepaste wiskunde. Het was de taak van Van de Vooren om de toegepaste wiskunde op poten te zetten. Op het NLR had deze al gezien dat computers een belangrijke rol konden spelen bij het uitwerken van wiskundige modellen; vandaar zijn warme belangstelling voor numerieke wiskunde. Van de Vooren aanvaardde zijn ambt op 10 februari 1959 met een inaugurele rede Over enkele aspecten van de toegepaste wiskunde. Daarin wordt Gerretsen bedankt voor de goede beginvoorwaarden die deze had gecreëerd en dat ook door zijn toedoen de benodigde rekenapparatuur aanwezig zou zijn. En inderdaad, een maand later, op 12 Maart werd de ZEBRA in het Mathematisch Instituut aan de Reitdiepskade geinstalleerd. Overigens was na drie jaar de ZEBRA al te klein en werd een begin gemaakt met een rekencentrum dat in de dagelijkse praktijk los stond van het Mathematisch Instituut.

Gedurende de cursus 1958-1959 zette Van de Vooren op verzoek van de Technische Hogeschool Delft zijn colleges aldaar voort met een leeropdracht. Door zijn benoeming in Groningen moest hij afscheid nemen van het NLL (sinds 1961 National Lucht en Ruimtevaart Laboratorium (NLR)) maar hij is hierbij betrokken gebleven in allerlei functies, zoals adviseur en lange tijd voorzitter van de Wetenschappelijke Commissie. Vele studenten heeft Van de Vooren de beginselen van het wiskundig modelleren bijgebracht in colleges mathematische fysica en stromingsleer.

Publicaties van A.I. van de Vooren:

  • (met R. Kronig) On the electrical breakdown in liquefied gases. Physica 9 (1942) 139-144
  • Theory and Practice of Flutter Calculations for Systems with Many Degrees of Freedom. Proefschrift TH Delft 1952
  • (met R. Timman) Aerodynamic coefficients of an oscillating airfoil in two-dimensional subsonic flow. J. Aer. Sci. 18 (1951) 717-802; J. Aer. Sci 21 (1954) 499
  • (met R. Timman en J.H. Greidanus, Aerodynamic coefficients of an oscillating airfoil in two-dimensional subsonic flow. J. Aer. Sci. 18 (1951) 197-802, 834
  • Generalization of the Theodorsen function to stable oscillations. J. Aer. Sci. 19 (1952) 209-211
  • Over opgeloste en niet-opgeloste aeroelastische problemen. Intreerede TH Delft 1956
  • (met R. Timman) Flutter of a helicopter rotor rotating in its own wake. J. Aeronaut. Sci. 24 (1957) 694-702
  • Unsteady airfoil theory. Adv. Appl. Mech. 5 (1958) 35-89
  • De nieuwe technologische studierichtingen aan de Rijksuniversiteit te Groningen. Universiteit en Hogeschool 6(i) (1959) 21-25
  • Over enkele aspecten van de toegepaste wiskunde. Intreerede Rijksuniversiteit Groningen 1959
  • Two-dimensional Linearized Theory. Part II, Chapter 2 in AGARD Manual on Aeroelasticity 1962
  • (met H. van de Vel) Unsteady profile theory in incompressible flow. Report TW 17 Math. Institute Groningen 1963; Archiwum Mechaniki Stosowanej Warschau
  • (met P.J. Zandbergen) The free-space pressure due to a rotating propeller in forward flight. Report MP '209 Nat. Lucht- en Ruimtev. Lab. Amsterdam 1962; American Institute of Aeronautics and Astronautics Journal 1963
  • (met P.J. Zandbergen) Noise field of a rotating propeller in forward flight. AIAA J. 1 (1963) 1518-1526
  • (met H. van de Vel) Unsteady profile theory in incompressible flow. Arch. Mech. 16 (1964) 709-735
  • (met H.J. van Linde) Numerical calculation of integrals with strongly oscillating integrand. Math. Comput. 20 (1966) 232-245
  • (met A.C. Vliegenthart) On the 9-point difference formula for Laplace’s equation. J. Eng. Math. 1 (1967) 187-202
  • Some modifications to lifting surface theory. J. Eng. Math. 1 (1967) 87-101
  • (met D. Dijkstra) On an improvement of the bisector rule for shock waves. Z. Flugwiss. 18 (1970) 476-479
  • (met D. Dijkstra) The Navier-Stokes solution for laminar flow past a semi-infinite flat plate. J. Eng. Math. 4 (1970) 9-27
  • (met E.F.F. Botta) Calculation of potential flow about aerofoils using approximation by splines. In: Contributions to the theory of aircraft structures. Delft University Press 1972
  • (met F. Hess) On an improvement of the bisector rule for shock waves. Z. Flugwiss. 18(12) (1970) 477-479
  • (met A.E.P. Veldman) Drag of a finite flat plate. Rapport T.W.-140 Math. Instituut, R.U Groningen; Proc. of the 4-th Int. Conf. on Mum. Methods in Fluid Mechanics'' ????
  • (met A.E.P. Veldman) Incompressible viscous flow near the leading edge of a flat plate admitting slip. J. Eng., Math. 9 (1975) 235-249
  • (met W.C. Nieuwpoort en S.A. Postma) A finite element calculation for the binding energy of the elution in the hydrogen molecule-ion and the hydrogen molecule. Rapport TW 167 Math. Inst. Rijksuniversiteit Groningen 1976
  • (met A.E.P. Veldman) Drag of a finite flat plate. Proc. 4th int. Conf. numer. Methods Fluid Dyn. Boulder 1974; Lect. Notes Phys. 35 (1975) 423-430
  • (met A.E.P. Veldman) Incompressible viscous flow near the leading edge of a flat plate admitting slip. J. Eng. Math. 9 (1975) 235-249
  • (met A.E.P. Veldman) Slip flow near the leading edge of a flat plate. GAMM-Conf. numer. Methods Fluid Mech. Köln 1975 (1975) 229-235
  • (met P.J. Zandbergen) (ed.) Proceedings of the 5th international conference on numerical methods in fluid dynamics, June 28 - July 2 1976, Twente University, Enschede; Lecture Notes in Physics 59 459 p
  • (met A.E.P. Veldman) On a generalized Falkner-Skan equation. J. Math. Anal. Appl. 75 (1980) 102-111
  • (met Th.L. van Stijn) An accurate method for solving the Orr-Sommerfeld equation. J. Eng. Math. 14 (1980) 17-26
  • (met Th.L. van Stijn) On the stability of almost parallel boundary layer flows. Mathematical methods in fluid mechanics, Proc. Conf. Oberwolfach 1981; Methoden Verfahren Math. Phys. 24 (1982) 235-246
  • (met Th.L. van Stijn) On the stability of almost parallel boundary layer flows. Comput. Fluids 10 (1982) 223-241
  • The flow near the edge of a disc at rest in a rotating fluid. J. Eng. Math. 18 (1984) 63-88
  • (met H.A. Dijkstra) Initial flow development due to Marangoni convection in a mass transfer system. Int. J. Heat Mass Transfer 28 (1985) 2315-2322
  • (met E.F.F. Botta and J. Stout) The boundary layer on a disk at rest in a rotating fluid. Q. J. Mech. Appl. Math. 40 (1987) 15-32
  • (met H.A. Dijkstra) A finite element stability analysis for the Marangoni problem in a rectangular container with rigid sidewalls. Comput. Fluids 17(3) (1989) 467-485
  • (met E.F.F. Botta) The torque required for a steady rotation of a disk in a J. Eng. Math. 24(3) (1990) 261-286
  • (met E.F.F. Botta) Fluid flow induced by a rotating disk of finite radius. J. Eng. Math. 24(1) (1990) 55-71
  • The Stewartson layer of a rotating disk of finite radius. J. Eng. Math. 26(1) (1992) 131-152
  • The connection between Ekman and Stewartson layers for a rotating disk. J. Eng. Math. 27(2) (1993)

Technische Rapporten van A.I. van de Vooren:

  • (met R. Timman) Theory of the oscillating wing: with aerodynamically balanced control surface in a two-dimensional, subsonic, compressible flow. NLL report F54 1949
  • (met D.J. Hofsommer) Binary aileron-tab flutter. NLL rep F52 1949
  • (met H. Bergh) Spontaneous oscillations of an aerofoil due to instability of the laminar boundary layer. NLL rep F96 1951
  • (met H. Bergh) Experimental determination of the aerodynamic coefficients of an oscillating wing in incompressible, two-dimensional flow. Part II: Wing with oscillating axis of rotation. NLL rep F102 1952
  • (met J. IJff) Aerodynamics coefficients of an oscillating aerofoil with a pressure-seal balanced aileron. NLL rep F115' 1952
  • Measurement of aerodynamics forces on oscillating aerofoils. NLL report MP 100; Agard Rep AG 15/P6 (1954) 7-13
  • (met R. Timman en J.H. Greidanus) Tables of aerodynamics coefficients for an oscillating wing-flap system in a subsonic compressible flow. NLL report F151 1954
  • (met J. Boersma) The aerodynamic forces of an oscillating aerofoil in two-dimensional potential flow at speeds slightly below the speed of sound. Report TW '4 Math. Institute Groningen 1960 ??
  • (met H.J. Burema) The Calculation of Characteristic Values and Vectors of Algebraic Matrices. Report TW 5 Math. Institute Groningen 1961
  • Two-dimensional linearized flow. Report TW 3 Math. Institute Groningen 1959 ??
  • Approximatie in de zin van Chebyshev. Rapport TW-55 Math. Inst. Univ. Groningen
  • (met A. Dijkstra) The Navier-Stokes solution for laminar flow past a semi-infinite flat plate. Rapport TW=71 Math. Inst. Univ. Groningen
  • Report on the IBM European professor's tour to North American universities and computer centers. Report TW-74 Math. Inst. Univ. Groningen
  • (met L.S. de Jong) Calculation of incompressible flow about aerofoils using source, vortex or doublet distributions. Report TW-86 ????
  • The solution of the Navier-Stokes equations in the boundary layer. Rapport van voordrachten gehouden aan het Von Karman Institute for Fluid Dynamics Bnissel; Report TW-105 Math. Inst., University of Groningen ????
  • Computation of potential flow aroimd bodies. Rapport van voordrachten gehouden aan het Von Karman Institute for Fluid Dynamics Brussel; Report TW-106 Math. Inst. University of Groningen ????

Literatuur over A.I. van de Vooren:

Publicaties van A.I. van de Vooren op MathSciNet

Mathematics Genealogy Project voor A.I. van de Vooren

[HWB en HSVdS Augustus 2021 - in aanbouw]